Gisterenavond,  na enig zoekwerk, had ik de licht schakelaar van de slaapzaal gevonden vermits het licht na 22u nog aan was. Dit bood mij vanmorgen de gelegenheid om de rest van de slapers om 7u wakker te maken. Hi, hi, hi. Van de vier grote pelgrimswegen die door het middeleeuwse Europa liepen kwamen er drie het Iberisch Schiereiland binnen via Roncesvalles.  De vierde, uit het zuiden van Europa, kwam via Arles en de pas van de Somport de Pyreneeën over. Eens in Spanje volgen ze de Camino Aragonés (6 etappes) tot in Puenta La Reina. Dwz.vanaf vandaag volgen we de Camino Francés. Via de brug over de Arga verlaten we Puente la Reina. De lichte regen van vanacht had het stof wat geblust. De vlakste delen in de vallei van de Ega wordt ingekleurd door het bruin-rode zand van de velden, af en toe afgewisseld met wijn-en olijfboomgaarden. Terwijl de steile flanken door het dorre gras en laag struikgewas wordt begroeid. De toppen van de heuvels worden door dennenbomen bedekt. Het hoger gelegen kleine dorpje Cirauqui (slangenkuil in het Baskisch) met zijn smalle straatjes bied ons een aangenaam zuiders sfeertje helaas met een grijze hemel. De “statumen” de steunlaag is wat er nog van overblijft van de Romeinse heerweg.  Daarboven kwam nog de “rudus” een laag kleinere stenen, de “nucleus” kiezel of aangestampte aarde en tot slot “summa cresta” grote blokken bewerkte platte steen. De voorgestelde etappe eindigt in Estella maar om een hele speciale reden gaan we nog even verder, naar het klooster van Irache. Dit is één van de beroemdste kloosters van Navarra.  In 958 was hier al een Benedictijner kloostergemeenschap.  In de Middeleeuwen kreeg elke pelgrim een stuk brood en een beker wijn. En tot op de huidige dag wordt deze traditie nog voortgezet door de bodega’s van Irache, aan de “fuente del Vino”. Het is hier dat Patrick zich tegoed kan doen aan een beker wijn. Het eerste en tevens ook laatste van zijn Camino. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

P.s. ik ben jullie nog de oplossing verschuldigd van: wat is een “sac à viande” : een slaaplaken voor in de slaapzak. In Frankrijk maakte men deze zak met dezelfde geruite stof waarin men de hespen bewaarde, vandaar. Letterelijke vertaling = vleeszak. Plots niet meer zo aangenaam om in te slapen.

Foto : de vallei van de Ega.

Foto : de zuiderse straatjes in Cirauqui.

Foto : de wijnfontein in Irache.

Foto : zonder woorden.

Foto : eveneens zonder woorden.

Pamplona-Cizur Menor-Zariquiegui-Urtega-Muruzábal-Puente la Reina.
Ola, buenos dias. 5.16u ik heb nog eens op de klok van de gsm gekeken, neen ik heb mij niet vergist. Men is met veel gerinkel van tassen, schotels en lepeltjes in het midden van de nacht het ontbijt aan’t klaar zetten. Dus het spreekt voor zich dat we ook vandaag vroeg op straat staan. Eens we Pamplona (hoogte 480m) uit zijn vallen de dorre vlakten van Navarra meteen op, Af en toe doorsneden met een lint groene bomen. We lopen gemakkelijk omhoog langs stoffige grintpaden naar de Alto del Perdón (hoogte 780m). De verlaten kerk en paleisje van Guenduláin zijn de enige gebouwen die we tegenkomen. Eenmaal boven, worden we opgewacht door een groepje ijzeren silhouetten, sinds 1996 hier neergezet door de vereniging van de Camino van Navarra. De, soms steile, afdaling is moeilijk doordat het bezaaid is met losliggende keien. De wandelstokken zijn hier geen overbodige luxe. In Puente la Reina logeren we in een particuliere herberg “hotel Jakue” met 32 bedden. Vroeg weg is ook vroeg aankomen, dus dan nog maar het dorp rondslenteren. Straks (19.30u) nog ons pelgrimsmenu en ons stapelbed in. Nu nog graag een woordje gericht naar julie, daar in de schaduw de stille lezer. Kom eens langs op onze blog. Een goeden dag een klein woordje, meer vragen we niet maar het maakt ons wel blij.

Foto : silhouetten op de Alto del Pardón.

Foto : iets meer dan enkel silhouetten.

Foto : dorre vlakten van Navarra.

Foto : middeleeuwse brug over de Arga in Puente la Reina.

Foto : middeleeuwse brug over de rivier Arga in Puente la Reina.

Larrasoaña-Akerreta-Zuriain-Irotz-Arre-Pamplona. 
Het was sinds 3 augustus geleden dat we zo vroeg weg waren. Dus kwart voor acht in het donker zochten we de gele pijlen op die ons vandaag naar Pamplona zouden leiden. We volgen de rivier Arga praktisch de hele wandeling tot in de eerste grote stad. Vanaf Irotz kunnen we gebruik maken van de “wandelstrade” die ze hier aangelegd hebben. Arre werd al bewoond door de Romeinen. De middeleeuwse brug met zes bogen over de Ulzama (zijrivier van de Arga) Is een zeer idylische plek. Tegen de middag trekken we de Magdalenabrug in Pamplona over, waar onze “Albergue” ( onze uitspraak= alberke) onze rugzakken in ontvangst kan nemen. Deze wordt beheerd door een Duitse organisatie van de stad Paderborn, een zusterstad van Pamplona. Voor ons beiden is het de eerste keer dat we deze stad bezoeken. Pamplona is gesticht in 75 v.C. door Cneus Pompeus, en kwam tot bloei als hoofdstad van Navarra in 1000-1035. Iedereen kent natuurlijk Pamplona van de stierenloop door de smalle straatjes, tijdens de San Ferminfeesten. Ik denk dat dit wel wat anders is dan als bij ons de ” Schaal Sels” (lokale wielerwedstrijd) voorbij komt. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : brug over de Ulzama.

Foto : middeleeuwse Magdalenabrug.

Foto : kathedraal van Pamplona

Foto : ik zou maar uit de weg gaan als de stieren er aankomen.

Foto : de stierenloop door Pamplona.

In een refuge gelden nu wel andere reglementen. Voor 8u wordt u verwacht om het pand te verlaten. Dus stonden we vanmorgen reeds om 10 voor 8 op straat in het donker om onze eerste etappe van de Camino aan te vatten, de gids vermeld 3 botinnen=zwaar. De Pyreneeën overtocht van gisteren is eigenlijk een aanlooproute. Het was een frisse ochtend,  alles zag wit van de bevrozen rijm. Toen de zon opkwam was het gras aan’t glinsteren doordat het zonlicht op de ijskristallen scheen. Op onze wandeling krijg je een idee hoe de pelgrim er in de Middeleeuwen moet gestapt hebben. Donkere bossen met beuken, eiken en dennen met daartussen taxusstruikgewas. De wolven en beren moet ge erzelf bij fantaseren.  In Zubiri “dorp van de brug” in het Baskisch, gaan we picknicken en beslissen we om verder te lopen naar Larrasoaña. Het is nog maar kwart na twee, dus dat moet lukken. Het voordeel is dat we denkelijk morgen “rustiger” lopen, en we ook vroeg in Pamplona zijn om deze stad nog te bezichtigen. Een etappe verlengen is wel een primeur. Dus terug de brug van de Rabia (hondsdolheid) over. De inwoners lieten hun vee driemaal rond de middelste pijler rondlopen om ze te genezen. Rond vier uur waren we al op onze Alberque (refuge). Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : het donkere bos.

Foto : de witte berijmde velden.

Foto : op de brug van de Rabia.

Nog even een weekoverzicht (10). 167km/201259stappen/559foto’s/ en 129 € overnachting 2p.
Het is een wonderbaarlijke dag geworden. Sinds 2 okt komen we Muriel uit Marseille regelmatig tegen op de refuges of in een koffiebar  ’s morgens vroeg. We wisten dus dat ze ook in St. Jean Pied de Port moest zijn, haar eindhalte. Vandaag ging ze met de trein naar huis en we wilden nog graag afscheid nemen maar hier zijn zoveel refuges en andere opvangplaatsen dat de kans klein leek haar vandaag nog tegen te komen. Het was nog half donker toen we nog een bakker moesten opzoeken, daar deze van enkele huizen verder gesloten was. Na enkele straatjes in en uit zagen we Muriel een krantenwinkel verlaten. Zo konden we haar toch nog het allerbeste wensen, ze gaf ons nog haar amulet voor een veilige camino. Mooi toch. De laatste pelgrims waren uit het straatbeeld verdwenen, wanneer wij door de ” porte Espagne” aan onze Pyreneeën tocht begonnen, bij een staalblauwe hemel en een opkomende zon. Wat een verschil met gisteren. Goed gepland van Patrick.  De dikke witte nevelwolken lagen nog als pakken watte in de dalen als we de eerste pelgrims reeds begonnen in te halen. Wat een prachtige wereld is dit hier, na elke bocht volgt al weer een apotheose van natuurpracht. De grijze rotsmassa verlicht door de zon, met de witte stippen, van de huizen en boerderijen, verspreid over de grijsgroene weiden. Patrick weet een vale gier te fotograferen. Na 12km. staat op een paar rotsen een beeld van de maagd Maria waar we een geweldig zicht hebben op de centrale Pyreneeën.  Even later bij de “Collado de Bontartea” komt de Camino de Santiago Spanje binnen. Na de Col Lepoeder, het hoogste punt van de dag (1400m) daalt de weg af naar Roncesvalles.  Wij nemen de voorzichtige en minder steile weg ( een ommetje van 1km) langs de “pas van Ibañeta”. Deze dankt zijn roem aan Roeland, een Frankische ridder uit het leger van Karel de Grote, die hier in 778 gesneuveld is tegen de Basken. Onze Gîte voor vandaag is wel zeer bijzonder. De Hilton voor pelgrims. We logeren in een klooster van de 11de eeuw. (Wel deftig vernieuwd, ondertussen). Het is nog steeds één van de belangrijkste mijlpalen van de Camino. Er zijn hier 183 bedden, waarvan er nu 118 bezet zijn. In bed nummer 158 en 159 slapen vanacht twee gelukkige pelgrims. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : bij de Maagd Maria, op de achtergrond de centrale Pyreneeën.

Foto : de vale gier.

Foto : we zijn in Spanje.

Foto : onze slaapplaats voor vanacht.

Foto : de vale gier in de vlucht.

Foto : ziet hij er niet beeldig uit.

Het is zover, onze tweede grote halte is bereikt. Na 1616km. zijn we in Saint Jean-Pied – de – Port.  Na een korte slaapnacht, vanmorgen vertrokken voor onze laatste Franse etappe.  De pelgrims komen van overal uit hun slaapplaats gekropen en beginnen aan hun wandeling, voor velen misschien een voorlopig einde aan hun Camino. Wij daarentegen zijn klaar zowel in onze geest als in ons hart en voeten om de laatste 774 km af te stappen. Het laatste uur hebben we helaas in de regen moeten lopen, zodat we de Pyreneeën nog niet goed gezien hebben vanwege de lage wolken. Morgen wordt het beter hebben ze ons verzekerd in het aanmeldingscentrum voor pelgrims.  Daar hebben ze ons, buiten stempel en informatie ook bed nr 109 en 110 gereserveerd in de gemeentelijke refuge waar hospita Jeanine de plak zwaait.  Er is toch al behoorlijk wat volk om zich te laten registreren. Ge kunt u dus al voorstellen wat dit in het hoogseizoen moet zijn wanneer hier honderden pelgrims per dag voorbij komen. Later in het dorp ontmoeten we Albert (zie verslag dag. 46 van 17 sept.) Hij is hier 2 dagen geleden aangekomen en heeft nog één etappe erbij gedaan tot in Roncesvalles. Vandaag is hij dan met autostop teruggekeerd naar St. Jean Pied de Port.  In maart 2014 wandelt hij naar Santiago de Compostela.  (Voor dan, Buen Camino toegewenst). In St. Jean Pied de Port straalt duidelijk de geest van de Heilige Jacobus, het bruist hier van de pelgrims, er hangen afbeeldingen van schelpen aan zowat elke gevel, of zijn ingemetseld. Het was ook de laatste tussenstop op de grote Romeinse heerweg tussen Bordeaux en Astorga. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : de ene pelgrim neemt een foto van den andere.

Foto : pelgrimspoort van heilige Jacobus in St. Jean Pied de Port.

Foto : Saint Jean Pied de Port.

Foto : één van de zovele picknicks.

Sauveterre—Saint-Palais—Ostabat.
We hebben al heel wat verschillende slaapplaatsen gehad, de ene al wat comfortabeler dan de andere. Eergisteren in Orthez,  sliepen we in een toren uit de XVe eeuw, dus met een stenen wenteltrap naar onze vertrekken.  Overal houten vloeren die het niet mogelijk maakten om stilletjes naar het toilet te gaan. Gisterenavond in Sauveterre hadden we een huis uit 1784. (Net voor de Franse Revolutie) De inrichting was ook nog uit hetzelfde jaar vermoed ik. Yves, onze gastheer was in de ban van Nepal, dat kon je opmaken uit de inrichting van de kamers. Na een 3-tal kilometers gewandeld te hebben bereikten we de provincie “La Soule”, dat met de provincies “Le Labourd” en “La Basse-Navarre in Frankrijk en vier provincies in Spanje samen het Baskenland vormen. Aan ” La stèle de Gibraltar” (heeft niets te maken met de Britse enclave) komen alle Franse routes samen; Parijs-Le Puy en Vézelay.  Op deze laatste route, die we op één etappe na,  helemaal hebben afgewandeld zijn we in totaal 22 pelgrims tegengekomen.  1 Spaanse,  4 Nederlandse,  4 Duitse, 9 Franse , twee Belgische (duitsprekend) en twee Belgische (franssprekend).
Nu stop ik met tellen, want in de Gîte waar we nu zijn tel ik al 22 man. Dus het zal gedaan zijn met ons alleen op een gans domein. Normaal gezien was dit verslag woensdagavond reeds klaar, maar nu , donderdagmorgend, wil ik nog het volgende kwijt. WIJ HEBBEN GEEN OOG DICHTGEDAAN VANNACHT. Een Canadese uit Quebec moest zo nodig een heel bos omzagen, en dat maakte veeeeel lawaai. Enfin, vandaag met frisse moed naar onze volgende mijlpaal: Saint Jean Pied de Port. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : stèle de Gibraltar.

Foto : Ostabat.

Orthez—Hôpital-d’Orion—Burgaronne—Sauveterre-de-Béarn.
De mist hangt nog in de middeleeuwse straatjes van Orthez als we het stadje verlaten langs de stenen brug, met centrale toren, over de rivier   ” Gave de Pau” uit de XIIIe eeuw. De hellingen zijn pittiger aan het worden. Telkens als we op de top aankomen krijgen we dan ook prachtige vergezichten over de diep ingesneden valleien.  In Hôpital D’Orion is een mooi beeld geplaatst van een pelgrim. Ge merkt aan verschillende elementen dat men begaan is met de pelgrim. De bewegwijzering is geweldig goed, zo wordt er regelmatig melding gemaakt van de resterende wandeltijd tot het volgende dorp alsook tot de etappe eindestemming. Speciale veiligheidsafsluiting wordt geplaatst langs drukke wegen. Op het einde van deze rustige wandeling wordt ons een geweldige aanblik op Sauveterre-de-Béarn aangeboden.  Reeds van ver kan men deze stad zien liggen daar op de heuveltop met zijn versterkte vestingsmuren uit de XIIIe en XIVe eeuw.   Met een steile stenen trap bereiken we het kerkplein met de romaanse Heilige Andreas kerk uit de XIIe eeuw. Een straat verderop worden we verwacht om de nacht door te brengen. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : brug met centrale toren in Orthez.

Foto : vergezichten.

Foto : Sauveterre – de – Béarn.

Foto : brug aan de voet van Sauveterre – de – Béarn

Hagetmau—Chalosse—Argelos—Beyries—Sault-de-Navailles—Orthez.
De vroege ochtendzon deed de met dauwdruppels besprenkelde grasweide schitteren alsof ze met fijne diamantjes waren bestrooid.  Dit was het begin van een wandeling met een hoge genietbaarheids factor.  De streek is bekend om zijn maïs,  en dit is zeker zichtbaar onderweg. De hoog opgeschoten stengels links en rechts van de weg belemmeren ons het zicht. De vogels hebben er ook goesting in vandaag en fluiten vrolijke deuntjes terwijl we in de verte het ritmisch getroffel horen van de specht. In de dalen steken we ze over, of lopen er even langs de kleine disctete waterloopjes van “Les Luys”. De hellingen volgen elkaar regelmatig op. Ge merkt dat de Pyreneeën in aantocht zijn, we zitten er dan ook maar een 80km vandaan. En ja hoor, even verder komen de eerste toppen van de Pyreneeën net boven de witte wolken piepen. Op foto is er nu nog niet veel van te zien, nog even geduld. In deze omgeving moet men toch genieten van een zeer mild klimaat, want we passeren enkele eucalyptus bossen, prachtige palm- en vijgenbomen.  In de wei profiteren de “Aquitaine Blonde” van de zonnige dagen vooraleer ze voor enkele maanden op stal gaan. In Sault-de-Navailles verlaten we de “Landes” met zijn uitstekende wegaanduiding om onze blijde intrede te doen in het laatste Franse departement dat “de weg” aandoet les Pyrénées-Atlantiques. De nieuwe bewegwijzering is alvast veelbelovend. Tot slot wil ik jullie nog meegeven dat we gisteren de “Greenwich-meridiaan” hebben overgestoken,  we zijn dus in het westelijk halfrond. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : de nevel in de zon

Foto : ” la Blonde Aquitaine”.

Foto : eucalyptus bossen

Foto : de Pyreneeën komen piepen boven de witte wolken.

Saint-Sever—Audignon—Horserieu—Hagetmau.
Tot nu toe hebben we al 67 stempels verzameld,  de laatste is van “Marie de Hagetmau – Landes”. Vandaag is het de laatste “rustdag” ,   d.w.z. een etappe onder de 20km, in Frankrijk.  We hadden verder willen gaan maar door de sluiting van de refuges, verder op de route, om allerlei redenen moesten we halt houden waar we een bed vonden. De zon heeft tot 11uur nodig gehad om de nevel op te lossen. Reeds bij het vertrek was er ongewoon veel volk op de been, dit omdat men een sportmanifestatie had georganiseerd voor wandelaars en mountainbikers. De beide parcours vielen samen met de Compostelaroute, met dit verschil dat zij in tegengestelde richting ons tegemoet kwamen. Er zijn heel wat “bonjourkens” gedaan. 6km later waren we terug alleen, met z, n tweeën.  Middag aan een picknick tafel in een lekker zonnetje schuin tegenover de kerk van Horserieu.  Enkele kaarsrechte palmbomen houden de wacht. Na het klokkengelui van 12u worden we weer omhuld door de stilte. Nog een uurtje doorstappen en we zijn in Hagetmau,  in een gemeentelijke pelgrims refuge. Hagetmau is een klein stadje. De crypte is het enige overblijfsel van de benedictijner abdij die tijdens de godsdienst oorlogen is vernietigd. Iedereen lijkt de stad te zijn ontvlucht,  alles is gesloten geen levende ziel te zien. Enkel aan het sportcomplex zijn er enkele sportievelingen een partijtje tennis aan het spelen. Wij zijn nog eventjes bezig met de persoonlijke hygiëne, nog het verslag maken. Voor vanavond hebben we een microgolfmaaltijd,  Bœuf Bourguignon.
Smakelijk. Tot het volgend verslag. Groetjes van Patrick en Joan.

Foto : wandelaars in tegengestelde richting.

Foto : kerk van Horserieu.

Foto : nog maar eens een kerk. Deze staat in Hagetmau.